درس ششم علوم هفتم : سفر آب روی زمین

اهمیت کره زمین در جیست؟

کره زمین به عنوان زیستگاه ما آدمیان اهمیت زیادی برای ما دارد .

در این کره خاکی بر روی خشکی ها زندگی می کنیم و از آب به عنوان مایع حیات بهره می بریم و تنفس هوازی داریم.

کره ی که در آن زندگی می کنیم دارای 3 بخش است

1. هوا ، جو یا اتمسفر که مخلوطی از انواع گازها می باشد.
2. آب شامل اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها و… می باشد.
3. خشکی شامل کوهها ، بیابان ها، جنگل ها، مراتع و … می باشد.

1: هوا در علوم هفتم فصل 6 :

جو یا اتمسفر

هوای اطراف کره زمین را جو یا اتمسفر گویند .

در واقع ما درون اقیانوسی از هوا زندگی می کنیم .

هر چه از سطح زمین به سمت بالا حرکت کنیم هوا رقیق تر و فشار آن کمتر می شود.

2.آب :

آب مهم ترین ماده معدنی مورد نیاز موجودات زنده­ ی کره زمین است .

1. تقریباً حدود هفتاد و پنج درصد سطح کره زمین را آب پوشانده است . به همین دلیل سیاره زمین از فضا به رنگ آبی دیده می شود.
2. به مجموع آب های موجود در اتمسفر ،سطح و درون زمین(جامد ،مایع ،گاز) آب کره (هیدروسفر) می گویند.
3. با تابش پرتوهای خورشید به سطح دریاها و دریاچه ها، آب ها تبخیر شده و به ارتفاعات صعود می کنند.
4. با کاهش دما و تراکم بخار آب ، بارش رخ می دهد.
5. چنانچه در طی متراکم شدن ابرها دمای هوا خیلی کم شود ، برف تشکیل می شود .

1. اگر دمای هوا بالا تر از دمای انجماد آب باشد ، بارش به صورت باران خواهد بود.
2. چنانچه قطرات باران در ضمن پایین آمدن از توده های هوای سرد عبور کند ، تگرگ تشکیل می شود.

هواشناسی دانشی است که درباره شناخت جو و هوای اطراف کره زمین به مطالعه و تحقیق می پردازد.

پس از بارش :

1. بخشی از آب تبخیر شده و به اتمسفر بازمی گردد،
2. قسمتی از آن بر روی سطح کره زمین جاری می گردد .
3. و باقی مانده آن به درون زمین نفوذ می کند و آب های زیر زمینی را تشکیل می دهد.

به منطقه ای که آب های سطحی آن توسط یک رود و انشعاب هایش از نقاط مرتفع به سمت نواحی پست هدایت می شود ، حوضه ی آبریز می گویند.

بهره برداری بهتر و جلوگیری از هدر رفتن آب :

ذخیره آب کشاورزی و آشامیدنی و … بر روی رودخانه ها در کره زمین سد احداث می کنند.

هر گاه بستر رود در ادامه مسیر خود دچار اختلاف ارتفاع ناگهانی شود، به آن آبشار یا تند آب می گویند.

علت تشکیل بیش تر آبشارها آن است که ابتدا رودخانه از زمین های سخت عبور و سپس از سنگ های نرم و کم مقاومت می گذرد.

فرسایش سنگ های نرم اختلاف ارتفاع در مسیر رود ایجاد می شود.

اگر رود ها در مناطقی با شیب زیاد جاری شوند ، مسیر حرکتشان مستقیم است .

اگر با شیب کم جاری شوند، مسیر آن ها مارپیچ خواهد شد.

بخشی از آب کره موجود در خشکی ها ی کره زمین که به طور طبیعی به دریا راه ندارد ، دریاچه نام دارد.

دریاچه ها به دو دسته ی طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند.

از آب دریاچه های مصنوعی برای تولید جریان برق ، آشامیدن ، تعدیل دمای هوا، توسعه ی گردشگری و … استفاده می شود.

شکل سواحل دریاها ی کره زمین :

در بخش هایی که جنس سنگ های ساحلی مقاوم است، به صورت صخره ای و پرتگاهی است.

در بخش هایی که مقاومت کم تری دارد ، به صورت هموار و ماسه ای است.

آب دریا ها به دلایل مختلف به صورت امواج ، جزر و مد وجریان های دریایی حرکت می کنند.

به حرکت آب به سمت بالا و پایین موج گفته می شود.

امواج دریایی بزرگی­ که بر اثر وقوع زمین لرزه یا آتشفشان زیر دریایی ایجاد می­شود، سونامی یا آبتاز نام دارد.

علوم هفتم فصل 6

1. بالا آمدن سطح آب و حرکت آن به سمت ساحل مد و پایین رفتن آب در سواحل، جزر می گویند.
2. به توده های بزرگ برف و یخ انباشته شده در طی سال های طولانی یخچال گفته می شود .
3. یخچال ها به دو دسته ی قطبی و کوهستانی تقسیم بندی می شوند.
4. از جزر و مد در ماهیگیری ، تولید الکتریسیته و ……استفاده می شود.

علوم هفتم فصل 6

یکی از اثراتی که ماه بر کره زمین می گذارد جزر و مد است.

در تعریف :به پایین رفتن و بالا آمدن آب سطح دریاها و اقیانوس ها جزر و مد گفته می شود .

این دو اثر را از وجود نیروی جاذبه ای به غیر از جاذبه زمین می دانیم.

اگر ماه و خورشید در یک امتداذ قرار بگیرند، نیروی جاذبه بیشتر بوده و اثرات جزر و مدی زیاد ترخواهد شد.

اگر خشکی ها مقابل کره ماه قرار بگیرند به علت مقاومت خشکی،خشکی حدود 20 سانتی متر جابجا می شود.

در این حالت به آن جزر و مد خشکی می گویند.

می دانیم ، وقتی آن قسمت از زمین که در مقابل کره ماه باشد حالت مد داشته باشد نقطه مقابل آن در طرف دیگر کره زمین نیز،همین حالت مد را خواهد داشت.